User:Yerevantsi/sandbox/Aghtamar

Cathedral of the Holy Cross
The cathedral in 2012, after restoration and installation of a cross
Religion
Affiliation	Armenian Apostolic Church
Festival	Feast of the Cross
Status	Museum, Armenian masses are held once a year
Location
Location	Akdamar Island, Lake Van, Turkey
Shown within Turkey
Geographic coordinates	38.3403°N 43.0369°E / 38.3403; 43.0369
Architecture
Architect(s)	Manuel
Type	Tetraconch
Style	Armenian
Groundbreaking	915
Completed	921

The Cathedral of the Holy Cross (Armenian: Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցի, Aght’amari Surb Khach yekeghetsi; Turkish: Surp Haç Kilisesi) or the Cathedral of Aghtamar (Armenian: Աղթամարի վանք, Aght’amari vank’; Turkish: Akdamar Kilisesi "Akdamar Church") is a 10th century Armenian Apostolic cathedral on Akdamar (Aghtamar) Island, in Lake Van in eastern Turkey. It was built as a palatine church for the kings of Vaspurakan and later serving as the seat of the Catholicosate of Aghtamar.

History

Foundation

Date: 915-921 Evidence For Date: Chronicle of Thomas Artzruni

Aght'amar was built by the architect Manuel between 915 and 921.

Architecture

The church is architecturally classified as Hripsime-type. It is based on a form that had been developed in Armenia several centuries earlier, the best-known example of which is the 7th century Saint Hripsime Church in Vagharshapat (Echmiadzin).

Architecturally, the church of Aght'amar is a tetraconch with four wide axial exedrae. At the four corners of the square bay under the dome are cylindrical niches. Inside the east niches are the entrances of the vestries. Although the west niches have neither vestries nor entrances, the three-quarter circular areas enclosed within these niches are reminiscent of those found in the early medieval Awan-Hrip'sime type of church.

The entire structure is designed as a centrally planned and domed cruciform church based on buildings of the type of Hrip'sime.

According to an inscription of the south facade, the original crown on the dome had collapsed, and was later constructed in the 13th century. The front staircase was demolished in the 19th century when the bell tower was constructed in front of the south portal.

Reliefs

The church is well-known for its extensive array of bas-relief carving of mostly biblical scenes that adorn its external walls. The meanings of these reliefs have been the subject of much and varied interpretation.

Restoration

http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6505927.stm

Renewed religious life

http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=first-cermon-in-surp-hac-after-95-years-2010-09-19

http://armenianweekly.com/2010/09/30/detailed-report-the-mass-in-akhtamar-and-what%E2%80%99s-next/

http://www.bbc.com/news/world-europe-11366201

http://www.bbc.co.uk/news/mobile/world-europe-11362391

http://www.azatutyun.am/a/2162113.html

http://www.eurasianet.org/node/61973

http://www.bbc.com/news/world-europe-11362391

http://www.reuters.com/article/us-turkey-church-armenians-idUSTRE68I0PQ20100919

http://www.arfd.info/2010/08/10/attending-church-services-in-akhtamar-will-contribute-to-turkish-provocation-arf-d-leader-says/

http://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703556604575501941448923782

http://www.rferl.org/content/armenian_mass_turkey_church_of_the_holy_cross/24326333.html

http://www.hurriyetdailynews.com/armenian-church-on-akdamar-island-hosts-first-baptism-in-98-years.aspx?pageID=238&nID=54047

I illustrated this process with the example of the renovation and opening of the Armenian Akhtamar Church, which became a showcase for Turkey’s self-promotion as a tolerant nation. A closer examination of this church opening through a media analysis revealed how this church opening becomes an instrument of the government to ward off international pressure to recognize the Armenian Genocide and to reassure the world that Turkey is tolerant towards its religious minorities

http://userpage.fu-berlin.de/kfgeu/kfgwp/wpseries/WorkingPaperKFG_41.pdf

Regardless of Erdoğan’s manipulation of the Armenian issue for political purposes, there are other manifestations of a new openness within Turkey. Some Armenian churches that survived outright destruction and decades of neglect are being restored and a few have reopened for services.

http://www.brookings.edu/research/articles/2015/02/armenia-turkey-normalization-reconciliation#fn4

sources

2011 Van earthquakes 23 October 2011 Van (Turkey) earthquake M Erdik, Y Kamer, M Demircioğlu, K Şeşetyan - Natural hazards, 2012 - Springer ... Except a renewed crack in the dome of Akdamar Church (a tenth

http://echmiadzin.asj-oa.am/3212/ Աղթամար

Եղել է Վասպուրականի Արծրունյաց թագավորության հոգևոր կենտրոնը, Աղթամարի Ս. Խաչ եկեղեցի այդտեղ է գործել Աղթամարի կաթողիկոսությունը (XII–XIX դդ.), որի կաթողիկոսները միաժամանակ Աղթամարի վանքի առաջնորդներն էին: Աղթամարի վանքում է առժամանակ հանգրվանել Լուսավորչի Աջը: 915–921-ին ճարտարապետ Մանուելը, Գագիկ Արծրունի թագավորի հանձնարարությամբ, կառուցել է Աղթամարի վանքի Ս. Խաչ եկեղեցին, որը քառախորան, խորանամերձ անկյուններում երեք քառորդ խորշերով, խաչաձև գմբեթավոր հորինվածքով կրկնել է Արծրունյաց տան տոհմական տապանատուն Զորադիրի Ս. Էջմիածին եկեղեցու ճարտարաը: 1280-ին Աղթամարի Ստեփանոս Գ Տղա Սեֆեդինյան կաթողիկոսը նորոգել է Ս. Խաչ եկեղեցու տանիքը և գմբեթի վեղարը: 1293-ին Ս. Խաչ եկեղեցու հվ-արլ. կողմում Հոռոմշահի որդիներ Ստեփանոսը և Սարգիսը կառուցել են Աղթամարի վանքի Աղթամարի Ս. Խաչ եկեղեցու արևելյան ճակատը Ս. Ստեփանոս միանավ, թաղածածկ եկեղեցին: 1296-ին Աղթամարի Զաքարիա Ա Սեֆեդինյան կաթողիկոսը կառուցել է Ս. Խաչ եկեղեցուն հս.-արլ.-ից կից Ս. Սարգիս միանավ մատուռը, ամառային ժամատուն, վերնատուն, դարպաս: 1431-ին Փերի բեկի հրոսակները ներխուժել են Աղթամար կղզի, կողոպտել Աղթամարի վանքի սպասքը, զարդերը, ոչնչացրել ձեռագրերը: 1556-ին նորոգվել է Ս. Խաչ եկեղեցու գմբեթը: Աղթամարի Գրիգորիս Գ Փոքր կաթողիկոսը (հիշատակվում է 1595–1605-ին) Աղթամարի վանքին է նվիրել ոսկեկազմ Ավետարան, վերանորոգել ժամատունը, ձիթհան կառուցել, Ս. Ստեփանոս եկեղեցուն նվիրել Երուսաղեմից բերված վարագույր, զգեստներ, ոսկե սկիհներ: Աղթամարի

Բաղդասար Բաղիշեցի կաթողիկոսի օրոք (հիշատակվում է 1735–36-ին) Աղթամարի

Քրիստոսի բարձրաքանդակը (Աղթամարի Ս. Խաչ եկեղեցի) վանքն անկում է ապրել, միաբանների մեծ մասը ցրվել է: 1756-ին Աղթամարի Գրիգոր կաթողիկոսը պատվիրել է Ս. Խաչ եկեղեցու խաչկալը: 1763-ին Թովմա Բ Աղթամարցի կաթողիկոսը Ս. Խաչ եկեղեցու արմ. ճակատին կից, Նախապետ ուստայի ձեռքով, կառուցել է անշուք, պարզունակ և անարվեստ ճարտարապետությամբ քառամույթ գավթի շենքը: XVIII դ. վերջին – XIX դ.սկզբին Ախիջանը և Գևորգը Ս. Խաչ եկեղեցու հվ. ճակատին կից կառուցել են Ս. Համբարձում անվանակոչված երկհարկ զանգակատունը, ինչի համար քանդել են Արծրունիների թագավորական օթյակը տանող քարե բարձակային աստիճանները: Աղթամարի վերջին կաթողիկոս Խաչատուր Բ Շիրոյանը (1864–95) կառուցել է Վեհարանի, դպրոցի, թանգարանի շենքերը: Աղթամարի վանքի համալիրում են հվ-արլ. կողմում գտնվող Ս. Գևորգ և Ս. Աստվածածին (Կարմիր եկեղեցի կոչվող) մատուռները, Ս. Խաչ եկեղեցու արլ. կողմի XII–XIX դդ. գերեզմանատունը` Աղթամարի կաթողիկոսների տապանաքարերով և խաչքարերով: Աղթամարի վանքի ուխտագնացության օրն է Խաչվերացի տոնը: 1917-ին Աղթամարի վանքը լքվել է և ամայացել:

Այժմ կանգուն է միայն վանքի Ս. Խաչ եկեղեցին` հայկական ճարտարապետության գոհարներից մեկը: Նրա գլխավոր առանձնահատկությունը, որով այն դասվում է ողջ քրիստոնեական արվեստի բացառիկ ստեղծագործությունների շարքը, ճարտարապետության հետ համադրված աստվածաշնչային և աշխարհիկ թեմաներով պատկերաքանդակներն են և որմնանկարները:

Աղթամարի վանքը նշանակալի դեր է ունեցել հայ մատենագրության ու գրչության զարգացման գործում: Վանքում X դ. կազմավորվել և XII դարից ծաղկել է Աղթամարի գրչության կենտրոնը, որը վերելք է ապրել հատկապես Աղթամարի Զաքարիա Ա Սեֆեդինյան կաթողիկոսի (1296–1336) օրոք: Գրիչ Դանիել Աղթամարցին Ստեփանոս արք. Օրբելյանի խորհրդով ընդօրինակել է Թովմա Արծրունու «Պատմությունը» (1303), իսկ 1330-ական թթ.` Անանուն մատենագրի գրած այդ պատմության հավելվածը: Դանիելի սերունդները շուրջ երկու դար զբաղվել են գրչությամբ. նրանց շնորհիվ մեզ է հասել մոտ 100 ձեռագիր: Աղթամարի գրչության կենտրոնի նշանավոր մանրանկարիչներից է Զաքարիա ծաղկողը (XIV դ. վերջ– XV դ. սկիզբ), գրիչներից` Թովմա Մինասենցը (XV դ.), Ներսես և Ստեփանոս Դ Տղա կաթողիկոս եղբայրները (XV դ.), Գրիգորիս Աղթամարցի (Մեծ) կաթողիկոսը (XVI դ.) և ուր.: Կենտրոնը մեծ հռչակ է ունեցել. այնտեղ ձեռագրեր ընդօրինակելու են եկել Հայաստանի տարբեր վայրերից

https://archive.org/stream/armeniatravelsst02lync#page/130/mode/2up

Lynch, H. F. B. (1901). Armenia: Travels and Studies. Volume II: The Turkish Provinces. London: Longmans, Green, and Co.

Maranci, Christina (2010). "Reviewed Work: Between Islam and Byzantium: Aght'amar and the Visual Construction of Medieval Armenian Rulership by Lynn Jones". Speculum. 85 (2): 406–407. doi:10.1017/S0038713410000357. JSTOR 27866880.

Beckwith, John (1966). "Reviewed Work: Aght'amar, Church of the Holy Cross by Sirarpie der Nersessian". The Burlington Magazine. 108 (756): 151. JSTOR 874880.

Bivar, A. D. H. (1967). "Reviewed Work: Aght'amar: Church of the Holy Cross by Sirarpie Der Nersessian". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. 30 (2): 409–410. JSTOR 611009.

Rice, D. Talbot (1966). "Reviewed Work: AGHT'AMAR: Church of the Holy Cross. (Harvard Armenian Texts and Studies, 1) by Sirarpie der Nersessian, John Donat, Josephine Powell". Archaeology. 19 (3): 220. JSTOR 41670495.

The island of Aghtamar on the inland sea of Lake Van is home to one of the most famous of all Armenian churches, a tenth-century cathedral... The outer walls of the church were an unfolding tapestry in stone. The stylized images looked as though they were embossed on the stone: large grapes, endearing lions, eagles, and sheep, David reaching for his sling to strike the hulk of Gliath towering above him. In the 1950s, it was inside a military exercise zone and was being slowly destroyed, but the writer Yasar Kemal and others preserved it from extinction.

https://www.jstor.org/stable/3046906 Notes on the Sculpture of the Church of Akhthamar