Wikipedia

User:Takabeg/Zilan Katliamı

< User:Takabeg

39°12′10″N 43°22′20″E / 39.20278°N 43.37222°E / 39.20278; 43.37222

Takabeg/Zilan Katliamı

[dn 1] [dn 2]

Zilan massacre[1][2][3] or Zilan Valley massacre [citation needed] ([Komkujiya Zîlan[4] or Komkujiya Geliyê Zîlan[5][6][7]] Error: {{Lang-xx}}: text has italic markup (help), [Zilan Katliamı[8][9][10][11][12] or Zilan Deresi Katliamı[13][14] or Zilan Kırımı[15] or Zilan Deresi Kırımı[16] or Zilan Deresi Kıyımı[17]] Error: {{Lang-xx}}: text has italic markup (help)), refers to the massacre[18][19] of the Kurdish residents of Turkey during the Ararat rebellion, in which 800-1500 armed men participated.[20]

It took place in Zilan canyon or Zeylân valley (Kurdish: Geliyê Zîlan, Turkish: Zilan Deresi, Zeylân Deresi) located in Erciş (Kurdish: Erdîş, in Van Province) in July 1930 before Third Ararat Operation (Turkish: Üçüncü Ağrı Harekâtı, September 7–14, 1930) that was a military operation of Turkish IX Corps under the command of Ferik (lieutenant general) Salih (Omurtak) against Mount Ararat. According to daily Cumhuriyet dated July 16, 1930, about 15,000 people[21][22][23], according to Hesen Hîşyar Serdî (1907-September 14, 1985, a participant to the Ararat rebellion and writer), 47,000 villagers from 18 villages of Ademan, Sipkan, Zilan and Hesenan tribes[24], according to Garo Sasuni (an Armenian researcher), 5,000 women, children and the elderly[25] were massacred.

Background edit

Main articles: Ararat rebellion and Republic of Ararat

After Sheikh Said rebellion, on September 24, 1925, the Turkish government prepared the "Reform Plan for the East" (Turkish: Şark Islahat Planı) that provided for special administrative arrangements for the Eastern areas and introduced the Inspector General system. With this plan, Kurdish aristocrats and religious leaders were forced to be relocated to other parts of Turkey. On July 17, 1927, with the "Law on the Transfer of Certain People from Eastern Regions to the Western Provinces" (Turkish: Bazı Eşhasın Şark Menatıkından Garp Vilâyetlerine Nakillerine Dair Kanun), the target of the forced migration was extended.[26]

Şeyh Said İsyanı sonrasında hazırlanan 24 Eylül 1925 tarihli Şark Islahat Planı gereğince Kürt aristokratlar ve dinî önderleri sürgün edildiler. 1927 yılında ise 17 Temmuz 1927 tarihli "Bazı Eşhasın Şark Menatıkından Garp Vilâyetlerine Nakillerine Dair Kanun" 'a dayanılarak sürgün kapsamı genişledi. 5 Ekim 1927 tarihinde Bedirhaniler ve Cemilpaşazadeler gibi Kürdistan Teali Cemiyeti'nin eski üyeleri, Ermeni Taşnak komitesinin üyeleri Hoybun örgütü kurdular. Celadet Ali Bedirhan, Kâmuran Ali Bedirhan, Ekrem Cemilpaşa, Memduh Selim gibi aydınlar tarafından yönetilen Hoybun örgütü Ağrı'da isyanlar meydana geldiğinde İhsan Nuri'yi general rütbesine terfi ettirerek 20 yandaşıyla birlikte bölgeye gönderdi. Ağrı Dağı ve civarında İhsan Nuri'nin önderliğinde "Ağrı Milli Hareketi" adında bir cumhuriyet ilan edildi.[27]

On October 5, 1927, in Greater Lebanon, Xoybûn was founded by former members of Kurdish natinalist organisations like Kürdistan Teali Cemiyeti, Kürt Millet Fırkası, Comite de Independence Kurde, together with Kurdish intelectuals who took refuge in Iraq, Iran ve Syria, with help of former members of Dashnaktsutyun. In 1927 Hoybûn that was led by Celadet Alî Bedirxan, Kamuran Alî Bedirxan, Ekrem Cemilpaşa, Memdûh Selîm and so on, decided to promote Ihsan Nuri, a former officer in the Ottoman and Turkish armies, to General (Pasha) and sent to Erzurum with 20 comrades. They published a newspaper named Agrî and declared independence of the Republic of Ararat in 1927. In October 1927, Xoybûn made appeals to the Great Powers and the League of Nations, and appointed Îbrahîm Heskê Têlî, who was the tribal chief of Celalî, to the governor of Agrî.[28]

Cabinet decision edit

On May 9, 1928, the Turkish government enacted the amnesty law and amnesty was offered to all oppositional Kurds willing to submit to the Kemalist government and Kurdish nationalists were freed from prison.[29] But attempts of the Turkish government at initiating meaningful negotiations failed and the Turkish government decided to negotiate directly with Ihsan Nuri Pasha but in vain.[30]

Türkiye müzakerede inisiyatif elde edemeyince İhsan Nuri Paşa ile doğrudan müzakere etmeye karar verdi. Fakat bu da sonuç vermedi.[31]

9 Mayıs 1928 tarihinde Türkiye direnişçileri vazgeçirmek için af çıkardı.[29] Daha önce Süleyman Nazif, Vaaz ve nasihat veya re’fet ve şefkat zamanı çoktan geçti, eline silah almış olan her asinin eli başıyla birlikte kesilmelidir.[32] demiş. Direnişçiler dağdan inmelerine rağmen İran’da faaliyetlerini sürdürdükleri için sonuçta Süleyman Nazif'in isteği uygulanmış oldu.[citation needed]

On December 29, 1929, Mustafa Kemal (Atatürk) led the cabinet meeting with paticipations of the Chief of the General Staff Fevzi Çakmak and İbrahim Tali (Öngören), the general inspector of the First General Inspectorate. It was adopted the cabinet decision (No. 8692., Dated 29.12.1929.) that the military operation against Mount Ararat would be started in June 1930.[28][33]

Mustafa Kemal (Atatürk) başkanlığında, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Birinci Umumî Müfettiş İbrahim Tali (Öngören)'in de hazır bulunduğu Bakanlar Kurulu toplantısında 29 Aralık 1929 tarihli ve 8692 sayılı kanun hükmünde kararname çıkarıldı. Burada Haziran ayında Ağrı'ya yönelik hareket öngörüldü.[28]

Order of the General Staff edit

 
Mount Ararat from Iğdır.

On January 7, 1930, General Staff of the Republic of Turkey sent order to IX Coprs (as follows) with the text of the cabinet dicision itself:[28][34][33]

  • Villages inhabited by rebels between Bulakbaşı and Şıhlı Köyü and places of refuge will be occupied. And let rebels debar from livelihood bases.
  • After cleaning district from bandits, to follow toward the line of Ararat peak and establish garrisons in occupied territories.
  • Only mobile gendarmerie forces will winter between 1930-1931. In district no residential areas, except needs for gendarmerie regiments, will not be left.
  • In this wise, rebels debared from food and housing needs will be distributed or be forced to take refuge in Iran. In this case, problem will be solved with Iran.
  • Operation will begin in the last week of June 1930 and befor harvest season.
  • The commander of IX Corps will direct military operation.

Bakanlar Kurulu kararname doğrultusunda 7 Ocak 1930'da Genelkurmay Başkanlığı 9. Kolordu komutanlığına, Bulakbaşı ile Şıhlı köyü arasında asilerle meskûn olan köyler ile sığınılan yerler ele geçirilerek asiler geçim üssünden yoksun bırakacağını, bölge eşkıyadan temizledikten sonra Ağrı Tepeler hattına doğru takip edileceğini ve bölgede jandarma alayları için lazım olan yerlerden başka meskûn yer bırakılmayacağına dair emir verdi.[35][28]

Postpone of the offensive against Mount Ararat edit

 
Mountains near Van.

On March 18, 1930, Salih (Omurtak) was appointed the commander of IX Corps (to May 8, 1934).[36] On June 11, 1930, armed hostilities were initiated by Turkish military against the Ararat insurgents. Xoybûn appealed for help for Kurds throughout Kurdistan. İhsan Nuri sent to Îbrahîm Aga an offensive order dated June 18, 1930.[37][38] A Turkish Captain Zühtü (Güven), who was an officer of 2nd Mobile Gendarmerie Battalion at Iğdır, got this order from a Kurdish rebel. That is why much to the Turks' dismay, the insurgents were answered on a wide front, Turks temporarily to abandon their offensive against Mount Ararat.[29]


Üçüncü Ağrı Harekâtı'nın ertelenmesi edit

Mart 18 1930 tarihinde Salih (Omurtak) 9. Kolordu Komutanlığına atandı (8 Mayıs 1934'e kadar).[39] 11 Haziran 1930 tarihinde Türk tarafının Ağrı direnişçilerine karşı silahlı muhalefeti başladı. Hoybun bütün Kürdistan'a yönelik yardım çağrısında bulundu. Bundan dolayı geniş cephede direnişçilerin cevap alma endişesine kapılan Türkiye 800-1500 silanlı olduğu tahmin edilen[40] Ağrı Dağı'ndaki direnişi kırmak için hazırlanan saldırıdan geçici olarak vazgeçti.[29]


On June 19–20, 1930, hundreds of rebels led by Kör Hüseyin Pasha (former commander of the North group of the Hamidiye regiments)'s sons and Emin Pasha's sons crossed the border from Persia, cut the telegraph line between Çaldıran and Beyazit. More than one hundred of them raided the center of Zeylan district and the station of gendarmier. They made their own tribesmen of the district join to them.[41] This Kurdish offensive and offensives at Patnos, Çaldıran will be named the Zeylan Rebellion (Zeylân İsyanı or Zeylân Ayaklanması) by the Turkish authority.

According to general Salih's official report dated July 2, 1930 about the situations of the north of the Lake Van, 350-400 rebels led by Kör Hüseyin's sons and Eminpasha's sons were at Patonos area surrounded by Sofu Mustafa - Kâni - Yukarı Romik - Çakırbey - Gürgüre - Haçlı - Koru - Harabe Kürk - Çavuş villages. All of villagers supported them. About 400 rebels led by Seyit Resul were at Zeylân area surrounded by Şurik - Su Souk - Kadir Asker - Münevver - Sivik - Ağı - Dedeli - Şeytan Ava villages. All of villagers supported them. Obscure number of rebels led by Yusuf Abdal were at Çaldıran area surrounded by Aşağı Çilli - Şeyh Rumi - Alikelle - Haçan - Kaymaz - Şeyh Sucu villages.[42]

Massacre edit

 
Mount Süphan from Lake Aygır.

The Turkish army used two corps (VII Corps and IX Corps) and 80 aircraft for cleaning operation from July 8, 1930.[43] Generally the date that the massacre took place was considered as July 13, 1930, but Yusuf Mazhar, who was the special correspondent of the daily Cumhuriyet that was the Turkey's most widely read daily paper in 1930-1940s, reported the cleaning in districts of Erciş, Mount Süphan and Zeylân was completely finished by telephone on July 12, 1930.[44][43]


Türk Ordusu iki kolordu (7. Kolordu ve 9. Kolordu) ve 80 uçaktan oluşan hava gücü kullandı.[45] Cumhuriyet gazetesi özel muhabiri Yusuf Mazhar'ın aktardığına göre, isyana katılan bütün köyler yakılırken 15.000[46][47] kadar kişi Zilan Deresi'nde öldürüldü.[32]Sağ kalanların bir kısmı ise İran'a kaçıp katliamdan kurtulmayı başardılar. [48]

44 villages in Zilan canyon: Hesenebdal (Hasanabdal), Axs (Eqis, Doluca), Şarbazar (Şehirpazar), Doxancî (Doğancı), Tendûrek (Gergili), Çaxirbeg (Çakırbey), Îlanlî (Yılanlı), Harhus, Babazik (Aksakal), Komir (Kömür), Şor (Taşkapı), Şorik, Merşîd (Mürşit), Mescidlî (Mescitli), Qerekilîse (Işbaşı, Sabanbüken), Gunduk (Kündük), Zorava (Yöreli), Eryatîn (Aryutin), Kevan (Hallacköy), Qoçkoprî (Koçköprü), Kurûçem (Çemê Ziwa, Kuruçem), Milk (Mülk), Yekmal û Kilîse (Yalındam), Gosk, Partaşa Jêrîn (Aşağı Partaş ), Partaşa Jorîn (Yukarı Partaş), Binesi, Bunizi, Pilaqlî, Keix, Sigûdlî (Sögütlü), Mığare, Qardoxan (Kardoğan), Kele (Evbeyli), Ûstekar (Ağırkaya), Sivar (Süvarköy), Qizîlkilîse (Kızılkilise), Ziyaret, Hiraşen, Qomik, Şeytanava, Birhan (Bürhan) and Yukarı Koçköprü were fired and burned by Turkish troops.[49][50] Villagers were tied to each other and killed by machine guns of a detachment under the command of Captain Derviş Bey.[49]

According to the daily Cumhuriyet dated July 16, 1930, about 15,000 people was killed and Zilan River was filled with dead bodies as far as its mouth. [21][22][23][51]

Cumhuriyet gazetesi 16 Temmuz 1930 tarhinde bu olayı "Ağrı Dağı tepelerinde tayyarelerimiz şakiler üzerine çok şiddetli bombardıman ediyorlar. Ağrı Dağı daimi olarak infilak ve ateş içinde inlemektedir. Türk’ün demir kartalları asilerin hesabını temizlemektedir. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur." şeklinde duyurmuştur.[32]

On July 15, 1930, İbrahim Tali (Öngören), the general inspector of the First General Inspectorate, explained that annihilation was performed by troops with people's help, more than thousand militias were lost, villagers who helped rebels were also annihilated.[52]

The Foreign Office reported The conviction here is that the Turkish "success" near Ergish and Zilan were really gained over a few armed men and a large percentage of non-combatants.[53]

Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığına ait rapor, Erciş ve Zilan yakınındaki Türk başarısı 'nın birkaç silahlı adamlar ve büyük bir çoğunluğu oluşturan savaşçı olmayanlara karşı kazanıldığını aktarmaktadır.[54]

Witnesses edit

According to Nazi Erol, the wife of Şükrü (Erol) who was the eldest son the chieftain of Bekiri tribe, her first child Salih was killed and all of her crony women are killed, she could survive　that massacre owing to be hidden under their corpse.[17]

According to Mehmet Pamak's grandfather, thousands of people, men, women, children and aged and their massacre by machine-gun fire, blood flowed out of that valley for days. Pamak's aunt (baby) and his 80-years-old great-grandmother were bayoneted to death.[1]

According to Kakil Erdem who is one of the living eyewitnesses of the Zilan Massacre, thirty five relatives of him were killed, soldiers cut and opened abdomen of pregnant women. In front of his eyes, three relatives of him were scalped and two brothers of him were beaten with woods to death.[50]

Aftermath edit

 
İsmet (İnönü)

On August 31, 1930, the daily Milliyet published the declaration of the Turkish prime minister İsmet İnönü: Only the Turkish nation has the right to demand ethnic and racial rights in this country. Any other element does not have such a right.[55][56] They are Eastern Turkish who were deceived by unfounded propaganda and eventually lost their way.[57]

Sonraları edit

31 Ağustos 1930 tarihli Milliyet gazetesinde dönemin başbakanı İsmet (İnönü)'in demeci yayımlandı: Bu ülkede sadece Türk ulusu etnik ve ırksal haklar talep etme hakkına sahiptir. Başka hiç kimsenin böyle bir hakkı yoktur. Aslı astarı olmayan propagandalara kanmış, aldanmış, neticede yollarını şaşırmış Doğu Türkleridir. [58][59][60]

After massacre real estates at the Zilan canyon were given to collaborationist Kurdish militias, ones at the basin of the Zilan River were given to Cevher Efendi and his sons Süleyman and İdris, ones at the basin of Hacıderi river that is the tributary of the Zilan were given to Sidîqê Hesenkecelê. A observation post was constructed at the confluence of the Zilan and Hacıderi rivers and settlements were prohibited. In 1980 region was opened to settlement and refugees from Afghanistan were relocated to Hasanabdal.[61]

Cultural influences edit

Musa Anter, for the first time, learned about and discussed the massacres of the Kurds, such as the Zilan massacre of 1930, the Dersim Massacre in 1938 and the Thirty three bullets massacre when he published a journal entitled Dicle Kaynağı (Tigris Spring) with three other friends from Dicle Student Dormitory in 1948.[3]

Yaşar Kemal, who is one of Turkey's leading writers, got to know "Zilan Valley Massacre" during interviews in 1950s and was influenced by the massacre.[13] He described massacres[62] in his novel entitled Deniz Küstü ("The Sea-Crossed Fisherman", 1978). The protagonist of the novel Selim Balıkçı participated in the Ararat campaigns, was wounded on the face and transferred to Cerrahpaşa Hospital (İstanbul) for treatment.[63]

Kültürel etkiler edit

Yaşar Kemal 1950'li yıllardaki röportajlarında "Zilan Deresi Katliamı"nı öğrenip çok etkilendiğini belirtmiştir.[13] Daha sonra Deniz Küstü adlı romanında katliamdan söz etti.[64] Romanın başkahramanlarından biri Selim Balıkçı, Ağrı harekâtlarına katılmış ve yüzünden yaralanarak Cerrahpaşa Hastanesi'ne kaldırılmıştır.[65]

Zilan massacre and censorship edit

Main articles: Censorship in Turkey and Freedom of the press

In 2007, Ercan Öksüz and Oktay Candemir who are journalist working for Dicle News Agency, interviewed 94-years-old living eyewitness Kakil Erdem and published it with the title of "Zilan Katliamı'nın Tanığı Konuştu" (Witness of Zilan Massacre Talks). The Van 2nd Criminal Court of First Instance tried for "inciting hatred and hostility".[66] In 2009, each of them received 1 year 6 months prison sentences.[2][67]

Oktay Candemir ve Ercan Öksüz'ün davası edit

2007 yılında DİHA Van muhabirleri Oktay Candemir ve Ercan Öksüz, Zilan deresi katliamı tanıklarından 94 yaşındaki Kakil Erdem'in tanık olduğu olayları konu alan "Zilan Katliamı'nın Tanığı Konuştu" başlıklı bir röportaj yayınladılar. Röportajın ardından iki muhabir hakkında "halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama" iddiasıyla dava açıldı.[68] 9 Eylül 2008’de Van 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmeye başlanan dava neticesinde iki muhabir birer buçuk yıl hapse mahkûm oldu.[69]

Kaynakça edit

  1. ^ a b Christopher Houston, Islam, Kurds and the Turkish nation state, Berg Publishers, 2001, ISBN 9781859734773, p. 102. Interview with Mehmet Pamak, who was the founder and president of Conservative Party (Muhafazakâr Parti) that was founded in place of Nationalist Action Party (Milliyetçilik Hareket Partisi) banned by junta regime of 1980 Turkish coup d'état. Pamak is Kurdish origin and his family was exiled from Erciş to Çanakkale. (in English)
  2. ^ a b Freedom of the Press, Freedom of the Press 2010 Draft Report, p. 2. (in English)
  3. ^ a b Ahmet Alış, "The Process of the Politicization of the Kurdish Identity in Turkey: The Kurds and the Turkish Labor Party (1961-1971)", Atatürk Institute for Modern Turkish History, Bosphorus University, p. 73. (in English)
  4. ^ "Hovîtiya Artêşê şermezar dikin", Azadiya Welat, July 15, 2010, Retrieved August 16, 2010. (in Kurdish)
  5. ^ "Geliyê Zîlan bir rojeva parlemenê". Yeni Özgür Politika (in Kurdish). February 11, 2010. Retrieved August 17, 2010.
  6. ^ "Şahidên komkujiyê axivîn". HABER DIYARBAKIR (in Kurdish). June 26, 2009. Retrieved August 17, 2010.
  7. ^ "Helebce jibîr nabe!". Nasname (in Kurdish). April 15, 2009. Retrieved August 17, 2010.
  8. ^ Ercan Öksüz, "Zilan Katliamı'ndan 8 Mart Şehidi'ne", Gündem, April 2, 2008, Retrieved September 4, 2010. (in Turkish)
  9. ^ Mehmet Şevket Eygi, "Zilan katliamı", Millî Gazete, November 17, 2009, Retrieved August 16, 2010. (in Turkish)
  10. ^ M. Kalman, Belge, Tanık ve Yaşayanlarıyla Ağrı Direnişi 1926-1930, Pêrî Yayınları, 1997, ISBN 9758245015, p. 105.
  11. ^ Felit Özsoy, Tahsin Eriş, Öncesi ve Sonrasıyla 1925 Kürt Direnişi (Palu-Hanî-Genç), Pêrî Yayınları, 2007, ISBN 9789759010577, p. 271. (in Turkish)
  12. ^ Nazan Sala, "Devlet Zilan Katliamı ile yüzleşmeli", Gündem, October 8, 2009, Retrieved August 18, 2010. (in Turkish)
  13. ^ a b c Cengiz Çandar, "“Kürt açılımı”nı Ararat-Süphan ekseninde izlerken...", Radikal, July 31, 2009, Retrieved August 16, 2010. (in Turkish)
  14. ^ Cengiz Çandar, "“Kürt açılımı”nı Ararat-Süphan ekseninde izlerken...", Hürriyet, July 31, 2009, Retrieved August 16, 2010. (in Turkish)
  15. ^ Ahmet Kahraman, Kürt İsyanları: Tedip ve Tenkil, Evrensel Basım Yayın, ISBN 9789756525487, p. 322. (in Turkish)
  16. ^ Kemal Burkay, Anılar, belgeler, Cilt 1, Deng Yayınları, 2000, p. 8. (in Turkish)
  17. ^ a b Nevzat Çağlar Tüfekçi, "Akbük’ün Kürt ninesi", Radikal, October 26, 2008, Retrieved September 9, 2010. (in Turkish)
  18. ^ Altan Tan, Kürt sorunu, Timaş Yayınları, 2009, ISBN 9789752638846, p. 275. (in Turkish)
  19. ^ Pınar Selek, Barışamadık, İthaki Yayınları, 2004, ISBN 9789758725953, p. 109. (in Turkish)
  20. ^ Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 9756340002, p. 16. (in Turkish)
  21. ^ a b Yusuf Mazhar, Cumhuriyet, 16 Temmuz 1930, ... Zilan harekatında imha edilenlerin sayısı 15.000 kadardır. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur... (in Turkish)
  22. ^ a b Ahmet Kahraman, ibid, p. 211, Karaköse, 14 (Özel muhabirimiz bildiriyor) ... (in Turkish)
  23. ^ a b Ayşe Hür, "Osmanlı'dan bugüne Kürtler ve Devlet-4", Taraf, October 23, 2008, Retrieved August 16, 2010. (in Turkish)
  24. ^ M. Kalman, Belge, tanık ve yaşayanlarıyla Ağrı Direnişi 1926-1930, Pêrî Yayınları, İstanbul, 1997, ISBN 9758245015, p. 105. (in Turkish)
  25. ^ Ahmet Kahraman, ibid, pp. 207-208. (in Turkish)
  26. ^ Naci Kutlay, "Cumhuriyet ve Kürtler", Toplumsal Tarih, Sayı: 160, Nisan 2007, pp. 27-28. (in Turkish)
  27. ^ Naci Kutlay, "Cumhuriyet ve Kürtler", Toplumsal Tarih, Sayı: 160, Nisan 2007, s. 27-28.
  28. ^ a b c d e Mehmet Köçer, "Ağrı İsyanı (1926-1930)", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 385. (in Turkish) Cite error: The named reference "Mehmet" was defined multiple times with different content (see the help page).
  29. ^ a b c d Paul J. White, Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey, Zed Books, 2000, ISBN 9781856498227, p. 78. (in English) Cite error: The named reference "Paul" was defined multiple times with different content (see the help page).
  30. ^ Wadie Jwaideh, The Kurdish national movement: its origins and development, Syracuse University Press, 2006, ISBN 9780815630937, p. 212. (in English)
  31. ^ Wadie Jwaideh, The Kurdish national movement: its origins and development, Syracuse University Press, 2006, ISBN 978-0-8156-3093-7, p. 212. (in English)
  32. ^ a b c Ayşe Hür, Osmanlı’dan bugüne Kürtler ve Devlet-4, 23 Ekim 2008 tarihli Taraf gazetesi.
  33. ^ a b Faik Bulut, Devletin Gözüyle Türkye'de Kürt İsyanları, Yön Yayınları, 1991, p. 190. (in Turkish)
  34. ^ Cemşid Bender, Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları, C. 2, Kaynak Yayınları, 1992, s. 93-94. (in Turkish)
  35. ^ Cemşid Bender, Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları, C. 2, Kaynak Yayınları, 1992, s. 93-94.
  36. ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 232. (in Turkish)
  37. ^ Emin Karaca, Ağır Eteklerinde İsyan: Bir Kürt Ayaklanmasının Anatomisi, 3. Baskı, Karakutu Yayınları, ISBN 978975658381, pp. 153-155. (in Turkish)
  38. ^ İhsan Nuri Paşa, Ağrı Dağı İsyanı, İkinci Baskı, Med Yayınları, 1992, pp. 80-82. (in Turkish)
  39. ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 232. (in Turkish)
  40. ^ Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, s. 16.
  41. ^ Faik Bulut, ibid, p. 162. (in Turkish)
  42. ^ Faik Bulut, ibid, p. 167. (in Turkish)
  43. ^ a b Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, p. 180 (78th page of Pdf file) 12 Temmuz'da Zeylan deresi civarındaki eşkıya imha edildi. (in Turkish)
  44. ^ Yusuf Mazhar, Cumhuriyet, 13 Temmuz 1930, "Temizlik başladı: Zeylân deresindekiler tamamen imha edildi. Bunlardan tek bir kişi kurtulmamıştır. Ağrı'da harekât devam ediyor." Ankara 12 (Telefonla) --- Son malûmata göre Erciş, Süphan dağı ve Zeylân havalisinde temizlik tamamen bitmiş.... (in Turkish)
  45. ^ Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, s. 180 (Pdf dosyasının 78 sayfası)
  46. ^ Yusuf Mazhar, Cumhuriyet, 16 Temmuz 1930, ... Zilan harekatında imha edilenlerin sayısı 15.000 kadardır. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur...
  47. ^ Ahmet Kahraman, Kürt İsyanları: Tedip ve Tenkil, Evrensel Basım Yayın, ISBN 978-975-6525-48-7, s. 211., Karaköse, 14 (Özel muhabirimiz bildiriyor) ...
  48. ^ Christopher Houston, Islam, Kurds and the Turkish nation state, 2003, sayfa 102 (in English)
  49. ^ a b Kemal Süphandağ, Ağrı direnişi ve Haydalanlılar, Fırat Yayınları, 2001, pp. 222-223. (in Turkish)
  50. ^ a b "77 yıl önce yaşanan Zilan Katliamı'nın tanığı: Hamilelerin karnını deştiler, akrabalarımın kafatasını yüzdüler", Dicle Haber Ajansı, September 21, 2007, 09:56, Retrieved August 18, 2010. (in Turkish)
  51. ^ Ayşe Hür, "Bu kaçıncı isyan, bu kaçıncı harekât?", Taraf, December 23, 2007, Retrieved August 16, 2010. (in Turkish)
  52. ^ Vakit, July 15, 1930. (in Turkish)
  53. ^ Robin Leonard Bidwell, Kenneth Bourne, Donald Cameron Watt, Great Britain Foreign Office, British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From the first to the Second World War. Turkey, Iran, and the Middle-East, 1918-1939. The Turkish revival, 1921-1923, University Publications of America, 1997, ISBN 9780890936030, p. 106. (in English)
  54. ^ The conviction here is that the Turkish succcess near Ergish and Zilan were realy gained over a few armed men and a large percentage of non-combatants., Robin Leonard Bidwell, Kenneth Bourne, Donald Cameron Watt, Great Britain Foreign Office, British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From the first to the the second world war. Turkey, Iran, and the Middle-East, 1918-1939. The Turkish revival, 1921-1923, University Publications of America, 1997, ISBN 978-0-89093-603-0, s. 106.
  55. ^ Paul J. White, ibid, p. 79. (in English)
  56. ^ The Turkish crime of our century, Asia Minor Refugees Coordination Committee, p. 14. (in English)
  57. ^ Turkish text: Bu ülkede sadece Türk ulusu etnik ve ırksal haklar talep etme hakkına sahiptir. Başka hiç kimsenin böyle bir hakkı yoktur. Aslı astarı olmayan propagandalara kanmış, aldanmış, neticede yollarını şaşırmış Doğu Türkleridir., Vahap Coşkun, "Anayasal Vatandaşlık", Köprü dergisi, Kış 2009, 105. Sayı. (in Turkish)
  58. ^ Paul J. White, a.g.e., s. 79. (in English)
  59. ^ The Turkish crime of our century, Asia Minor Refugees Coordination Committee, p. 14. (in English)
  60. ^ Vahap Coşkun, "Anayasal Vatandaşlık", Köprü dergisi, Kış 2009, 105. Sayı. (in Turkish)
  61. ^ Kemal Süphandağ, ibid, p. 231. (in Turkish)
  62. ^ Yashar Kemal, translated by Thilda Kemal (Serrero), The sea-crossed fisherman, Braziller, 1985, ISBN 9780807611227, p. 58, (Salih Pasha )......Every time one of his soldiers was killed by the Kurds, he'd go mad with rage and order the nearest Kurdish village to be set on fire and all its men shot. (in English)
  63. ^ Yashar Kemal, ibid, p. 57, 58, 149 etc. (in English)
  64. ^ Yashar Kemal, çev. Thilda Kemal (Serrero), The sea-crossed fisherman, Braziller, 1985, ISBN 978-0-8076-1122-7, p. 58, (Salih Pasha )......Every time one of his soldiers was killed by the Kurds, he'd go mad with rage and order the nearest Kurdish village to be set on fire and all its men shot. (in English)
  65. ^ Yashar Kemal, ibid, p. 57, 58, 149 etc. (in English)
  66. ^ "2008 Raporu: TCK madde 125 - 220 Davaları", TİHV raporları, Retrieved September 10, 2010. (in Turkish)
  67. ^ "Üç Ayda 190 Düşünce Suçlusu!", Bianet, November 6, 2009,　Retrieved September 10, 2010. (in Turkish)
  68. ^ "2008 Raporu: TCK madde 125 - 220 Davaları", TİHV raporları, URL erişim tarihi: 20 Ağustos 2010. (in Turkish)
  69. ^ "Üç Ayda 190 Düşünce Suçlusu!", Bianet, 06 Kasım 2009, URL erişim tarihi: 20 Ağustos 2010. (in Turkish)

Dipnotlar edit

  1. ^ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarih Araştırması'nın hazırladığı Yönetim Zamandizini'ne 8 Temmuz 1930'da Ağrı'daki eşkıya üzerine iki kolordu asker ve 80 uçaktan oluşan hava gücü harekata başladı. 12 Temmuz'da Zeylan deresi civarındaki eşkıya imha edildi. şeklinde aktarılmaktadır., Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, s. 180 (Pdf dosyasının 78 sayfası)
  2. ^ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarih Araştırması'nın hazırladığı Yönetim Zamandizini'ne 8 Temmuz 1930'da Ağrı'daki eşkıya üzerine iki kolordu asker ve 80 uçaktan oluşan hava gücü harekata başladı. 12 Temmuz'da Zeylan deresi civarındaki eşkıya imha edildi. şeklinde aktarılmaktadır., Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, s. 180 (Pdf dosyasının 78 sayfası)
Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Takabeg/Zilan_Katliamı&oldid=1006599536"