Wikipedia

User:Regulustar/Cryovolcano

< User:Regulustar

Για τον σχετικό χερσαίο σχηματισμό, δείτε το Παγοηφαίστειο.

Doom Mons, ενα από τα πιο αξιόπιστα κρυοηφαίστεια στο φεγγάρι Τιτάνα του Κρόνου.[1]

Ένα κρυοηφαίστειο (μερικές φορές ανεπίσημα ονομάζεται παγοηφαίστειο και γενικότερα γνωστό ως κρυοηφαιστεισμός) είναι ένας τύπος ηφαιστείου από το οποίο εκρήγνυνται πτητικά όπως νερό, αμμωνία ή μεθάνιο σε ένα ακραίο περιβάλλον που βρίσκεται στο σημείο πήξης τους ή χαμηλότερα, ουσιαστικά αναπαράγοντας το τυπικό είδος ηφαιστείου λάβας που παρατηρείται στη Γη με υγρά και παγωμένα πτητικά που δρουν ως γεωλογικές αλληγορίες σε λιωμένο και στερεό βράχο αντίστοιχα.[2] Συλλογικά αναφερόμενες ως κρυόμαγμα, κρυόλαβα ή πάγο-ηφαιστειακό τήγμα,[2] αυτές οι ουσίες είναι συνήθως υγρές και μπορούν να σχηματίσουν λοφία, αλλά μπορεί επίσης να είναι σε μορφή ατμού. Μετά την έκρηξη, το κρυόμαγμα αναμένεται να συμπυκνωθεί σε στερεή μορφή όταν εκτεθεί στην πολύ χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος. Τα κρυοηφαίστεια ενδέχεται να σχηματιστούν σε παγωμένους δορυφόρους και άλλα αντικείμενα με άφθονο νερό πέρα από τη γραμμή χιονιού του Ηλιακού Συστήματος (όπως ο Πλούτωνας[3]). Ορισμένα χαρακτηριστικά έχουν αναγνωριστεί ως πιθανά κρυοηφαιστεια στον Πλούτωνα, τον Τιτάνα, και τη Δήμητρα, και ένα υποσύνολο θόλων στην Ευρώπη μπορεί να έχει κρυοηφαιστειακή προέλευση.[4][5] Επιπλέον, αν και δεν είναι γνωστό ότι σχηματίζουν ηφαίστεια, έχουν παρατηρηθεί θερμοπίδακες πάγου στον Εγκέλαδο και ενδεχομένως στον Τρίτωνα.

Μια πιθανή πηγή ενέργιας σε ορισμένα σώματα του ηλιακού συστήματος για την τήξη των πάγων και την παραγωγή κρυοηφαιστείων είναι η παλιρροϊκή τριβή.[6] Οι ημιδιαφανείς εναποθέσεις παγωμένων υλικών δημιουργούν ένα υπόγειο φαινόμενο του θερμοκηπίου που θα συσσωρεύσει την απαιτόυμενη θερμότητα.

Σημάδια παλαιότερης θέρμανσης του αντικειμένου Quaoar[7] της ζώνης Kuiper οδήγησαν τους επιστήμονες να υποθέσουν ότι εμφάνιζε κρυοηφαιστεισμό στο παρελθόν. Η ραδιενεργή αποσύνθεση θα μπορούσε να παρέχει την ενέργεια που απαιτείται για μια τέτοια δραστηριότητα, καθώς τα κρυοηφαίστεια μπορούν να εκπέμπουν νερό αναμεμειγμένο με αμμωνία, το οποίο θα έλιωνε στους 180 K (-95 °C) και θα δημιουργούσε ένα εξαιρετικό ψύχρο υγρό που θα έρεε έξω από το ηφαίστειο.

Παρατηρήσεις edit

 
Τα λοφία του Εγκέλαδου, που τροφοδοτούν τον Δακτύλιο Ε του Κρόνου, φαίνεται να προκύπτουν από τις "Ρίγες Τίγρης" κοντά στον νότιο πόλο.[8][9]

Στις 27 Νοεμβρίου 2005, το Cassini φωτογράφισε θερμοπίδακες στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου[10] (Βλέπε επίσης: Εγκέλαδος (κρυοηγαιστεισμός)).

'Εμμεσες ενδείξεις κρυοηφαιστειακής δραστηριότητας παρατηρήθηκαν αργότερα σε πολλά άλλα παγωμένα φεγγάρια του Ηλιακού Συστήματος, όπως η Ευρώπη, ο Τιτάνας, ο Γανυμήδης και η Μιράντα. Το Cassini έχει παρατηρήσει πολλά χαρακτηριστικά που πιστεύεται ότι είναι ότι είναι κρυοηφαίστεια στον Τιτάνα, ιδιαίτερα το Doom Mons με το γειτονικό Sotra Patera, ένα χαρακτηριστικό που θεωρείται ως "η καλύτερη απόδειξη, μακράν, για την απανταχου ηφαιστειακή τιποπγραφία σε έναν παγωμένο δορυφόρο."[11] Ο κρυοηφαιστεισμός είναι μια διαδικασία που υποτίθεται ότι είναι μια σημαντική πηγή μεθανίου που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα.[12]

Το 2007, παρατηρήσεις από το Παρατηρητήριο Gemini που έδειχναν μικρες περιοχες ένυδρων αμμωνίας και δρυστάλλων νερού στην επιφάνεια του δορυφόρου του Πλούτωνα Χάρωνα υπέδειξαν την παρουσία ενεργών κρυοηφαιστείων ή κρυοπίδακων.[13][14] Μεταγενέστερες παρατηρήσεις των New Horizons το 2015 διαπίστωσαν ότι ο Χάροντας έχει μια νεανική επιφάνεια, κάτι που υποστηρίζει αυτή τν ιδέα.[15] Ο ίδιος ο Πλούτωονας έχει δύο χαρακτηριστικά που έχουν αναγωνριστεί ως πιθανά κρυοηφαίστεια, καθώς είναι βουνά με οδοντωτές κορυφές.[3]

Το 2015, δύο ευδιάκριτα φωτεινά σημεία μέσα σε έναν κρατήρα του νάνου πλανήτη Δήμητρα απεικονίστηκαν από το διαστημόπλοιο Dawn, οδηγώντας σε εικασίες για πιθανή κρυοηφαιστειακή προέλευση.[16]

Τον Σεπτέμβριο του 2016, οι επιστήμονες της NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) και της NASA Goddard δημοσίευσαν ευρήματα ότι ο μεγάλος θόλος Ahuna στη Δήμητρα είναι ένας "ηφαιστειακός θόλος που δεν ποιάζει με κανένα άλλο σημείο του ηλιακού συστήματος. Το [μεγάλο] βουνό είναι πιθανόν ηφαιστειακής φύσης. Συγκεκριμένα, θα ήταν ένα κρυοηφαίστειο -- ένα ηφαίστειο από το οποίο εκβάλλεται ένα υγρό που αποτελείται από πτητικά όπως νερό, αντί για πυριτικά...το μόνο γνωστό παράδειγμα κρυοηφαιστείου που δυνητικά σχηματίστηκε από ένα μείγμα αλμυρού λάσπης και που σχηματίστηκε στο γεωλογικά πρόσφατο παρελθόν."[17] Επιπλέον, τουλάχιστον μερικά από τα γνωστά φωτεινά σημεία της Δήμητρας (ιδιαίτερα συμπεριλαμβανομένων αυτών στον κρατήρα Occator) είναι πιθανότατα επίσης κρυοηφαιστειακής προέλευσης.[18][19] Μια μελέτη που δημοσιεύτηκς τον Μάρτιο του 2017 υποδηλώνει ότι η πιο πρόσφατη μεγάλη έκρηξη του Occator συνέβη πριν από περίπου 4 εκατομμύρια χρόνια και επομένως ότι η Δήμητρα μπορεί να είναι ακόμα ενεργή.[20]

Κρυοηφαιστεισμός στον Εγκέλαδο
  •  
    Ένα πιθανό σχέδιο για τον κρυοηφαιστεισμό στον Εγκέλαδο.
  •  
    Πιθανές προελεύσεις μεθανίου που βρέθηκαν σε λοφία μέσω των υπόγειων ωκεανών στον Εγκέλαδο.
  •  
    Χημική σύνθεση των λοφίων του Εγκέλαδου.

[21][22][23]

Δείτε Επίσης edit

Βιβλιογραφικές Αναφορές edit

  1. ^ Lopes, R. M. C.; Kirk, R. L.; Mitchell, K. L.; LeGall, A.; Barnes, J. W.; Hayes, A.; Kargel, J.; Wye, L.; Radebaugh, J.; Stofan, E. R.; Janssen, M. A. (March 2013). "Cryovolcanism on Titan: New results from Cassini RADAR and VIMS: CRYOVOLCANISM ON TITAN". Journal of Geophysical Research: Planets. 118 (3): 416–435. doi:10.1002/jgre.20062.
  2. ^ a b Darling, David. "cryovolcanism". www.daviddarling.info. Retrieved 2021-11-21.
  3. ^ a b Witze, Alexandra (2015-11-09). "Icy volcanoes may dot Pluto's surface". Nature. doi:10.1038/nature.2015.18756. ISSN 1476-4687.
  4. ^ Fagents, Sarah A. (2003). "Considerations for effusive cryovolcanism on Europa: The post-Galileo perspective". Journal of Geophysical Research: Planets. 108 (E12). doi:10.1029/2003JE002128. ISSN 2156-2202.
  5. ^ Quick, Lynnae C.; Glaze, Lori S.; Baloga, Stephen M. (2017-03-01). "Cryovolcanic emplacement of domes on Europa". Icarus. 284: 477–488. doi:10.1016/j.icarus.2016.06.029. ISSN 0019-1035.
  6. ^ Greenberg, Richard; Geissler, Paul; Hoppa, Gregory; Tufts, B. R. (2002). "Tidal-Tectonic Processes and Their Implications for the Character of Europa's Icy Crust". Reviews of Geophysics. 40 (2): 1–1–1–33. doi:10.1029/2000RG000096. ISSN 1944-9208.
  7. ^ Jewitt, David C.; Luu, Jane (December 2004). "Crystalline water ice on the Kuiper belt object (50000) Quaoar". Nature. 432 (7018): 731–733. doi:10.1038/nature03111. ISSN 1476-4687.
  8. ^ "Fountains of Enceladus (NASA Cassini Saturn Mission Images)". ciclops.org. Retrieved 2021-11-30.
  9. ^ "Catalog Page for PIA07758". photojournal.jpl.nasa.gov. Retrieved 2021-11-30.
  10. ^ Chang, Kenneth (2015-03-13). "Suddenly, It Seems, Water Is Everywhere in Solar System". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2021-11-21.
  11. ^ "Cassini Spots Potential Ice Volcano on Saturn Moon". NASA Solar System Exploration. Retrieved 2021-11-21.
  12. ^ "CASSINI FINDS HYDROCARBON RAINS MAY FILL TITAN LAKES (Cassini Press Release)". ciclops.org. Retrieved 2021-11-21.
  13. ^ "Spaceflight Now | Breaking News | Charon: An ice machine in the ultimate deep freeze". spaceflightnow.com. Retrieved 2021-11-21.
  14. ^ Cook, Jason C.; Desch, Steven J.; Roush, Ted L.; Trujillo, Chadwick A.; Geballe, T. R. (2007-07-10). "Near-Infrared Spectroscopy of Charon: Possible Evidence for Cryovolcanism on Kuiper Belt Objects". The Astrophysical Journal. 663 (2): 1406. doi:10.1086/518222. ISSN 0004-637X.
  15. ^ "Charon: Cracked, Cratered, and Colorful". Sky & Telescope. 2015-10-02. Retrieved 2021-11-21.
  16. ^ "Ceres' Mystery Bright Dots May Have Volcanic Origin". Seeker. Retrieved 2021-11-21.
  17. ^ https://jpl.nasa.gov. "Ceres' Geological Activity, Ice Revealed in New Research". NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL). Retrieved 2021-11-21. {{cite web}}: External link in |last= (help)
  18. ^ "Ceres: The tiny world where volcanoes erupt ice". Space Daily. Retrieved 2021-11-21.
  19. ^ Quick, Lynnae C.; Buczkowski, Debra L.; Ruesch, Ottaviano; Scully, Jennifer E. C.; Castillo-Rogez, Julie; Raymond, Carol A.; Schenk, Paul M.; Sizemore, Hanna G.; Sykes, Mark V. (2019-03-01). "A Possible Brine Reservoir Beneath Occator Crater: Thermal and Compositional Evolution and Formation of the Cerealia Dome and Vinalia Faculae". Icarus. Occator Crater on Ceres. 320: 119–135. doi:10.1016/j.icarus.2018.07.016. ISSN 0019-1035.
  20. ^ Grossman, David (2017-03-06). "The Ice Volcanoes of Ceres Were Highly Active a Few Million Years Ago". Popular Mechanics. Retrieved 2021-11-21.
  21. ^ "Images | Galleries". NASA Solar System Exploration. Retrieved 2021-12-01.
  22. ^ "Catalog Page for PIA19059". photojournal.jpl.nasa.gov. Retrieved 2021-12-01.
  23. ^ "Catalog Page for PIA10356". photojournal.jpl.nasa.gov. Retrieved 2021-12-01.

Εξωτερικοί Συνδεσμοι edit

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Regulustar/Cryovolcano&oldid=1058046952"