Leśne zasoby genetyczne edit
Leśne zasoby genetyczne to materiał genetyczny krzewów leśnych i gatunków drzew o obecnym lub przyszłym znaczeniu.[1] Leśne zasoby genetyczne[2] są kluczowe dla społeczności zależnych od lasów, których utrzymanie w znaczącym stopniu oparte jest na drewnie i pożytkach niedrzewnych (np.: dziczyźnie, owocach, grzybach jadalnych, roślinach leczniczych), zapewniających bezpieczeństwo żywieniowe, generowanie przychodu i zastosowania w gospodarstwach domowych. Zasoby te są również podstawą do produkcji drewna w ramach gospodarki leśnej, dla zabezpieczenia światowych potrzeb w zakresie surowca drzewnego i papieru. Zasoby genetyczne gatunków drzew krzewów leśnych ważnych pod względem produkcji drewna, owoców i innych pożytków niedrzewnych, podlegają ochronie ex situ w bankach genów lub zachowaniu w postaci kolekcji terenowych. Niemniej jednak ochrona in situ w przypadku większości gatunków drzew i krzewów leśnych jest najważniejszym działaniem dla zachowania ich zasobów genetycznych.
Zrozumienie różnorodności edit
Zrozumienie znaczenia różnorodności tych gatunków ma kluczowe znaczenie dla ich zrównoważonego użytkowania i ochrony.[3] Monitorowanie wzorców rozmieszczenia i różnorodności genetycznej tych gatunków pozwala na ustalenie priorytetów populacji w celu ochrony in situ, identyfikację populacji i gatunków najbardziej zagrożonych oraz istniejące luki w zbiorach banków genowych.[4] Jest to niezbędna informacja, która pomaga stawić czoła globalnym wyzwaniom, takim jak bezpieczeństwo żywnościowe i zmiany klimatu.
Stan światowych leśnych zasobów genetycznych edit
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa opublikowała w 2014 r. pierwszy Raport o Leśnych Zasobach Genetycznych . [5] [6][7] Publikacja dotyczyła ochrony,zagospodarowania i zrównoważonego użytkowania leśnych zasobów genetycznych drzew leśnych i innych roślin drzewiastych, o obecnym lub przyszłym znaczeniu dla dobrobytu człowieka. Raport opracowano w oparciu o dane dostarczone przez 86 państw, wyniki regionalnych i subregionalnych konsultacji oraz zlecone badania tematyczne. W ramach kluczowych ustaleń stwierdzono, że połowa regularnie użytkowanych gatunków leśnych jest zagrożona przekształceniami lasów w pastwiska i grunty rolne, nadmierną eksploatację i wpływy zmian klimatu.
Na podstawie danych zgromadzonych przez FAO w Raporcie o Leśnych Zasobach Genetycznych, Komisja ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa opracowała Światowy Plan Działań na rzecz Ochrony, Zrównoważonego Użytkowania i Rozwoju Leśnych Zasobów Genetycznych. [8] Plan ten identyfikuje 27 priorytetów strategicznych, pogrupowanych w 4 obszarach: 1) poprawa dostępności informacji o leśnych zasobach genetycznych, 2) ochrona leśnych zasobów genetycznych (in situ i ex situ); 3) zrównoważone użytkowanie, rozwój i zarządzanie leśnymi zasobami genetycznymi, 4) zasady polityczne, instytucje i budowa potencjału.
Genetyczne zasoby leśne i zmiany klimatu edit
Stwierdzono, że w ciągu następnych 50-100 lat zmiany klimatu będą miały wpływ na rozmieszczczenie gatunków drzew leśnych oraz składy gatunkowe lasów[9]. Choć drzewa leśne wykazują dużą plastyczność reakcji na zmiany klimatyczne[10], nie wszystkie gatunki i populacje są naturalnie zdolne do adaptacji w wymaganym tempie. Z tego powodu interwencje gospodarcze, jak np. transfer leśnego materiału rozmnożeniowego, mogą być konieczne. Jest to szczególnie istotne dla gatunków rzadkich i o rozproszonym występowaniu oraz populacji na granicach zasięgów występowania gatunków[9].
Zobacz też
Przypisy edit
Linki zewnętrzne edit
- "Program leśnych zasobów genetycznych FAO". 2014. Retrieved 2020-08-27.
- Bioversity International - Program badań różnorodności genetycznej lasów i drzew
- Bioversity International - Dlaczego różnorodność genetyczna lasów i drzew ma znaczenie
- EUFORGEN Europejski program leśnych zasobów genetycznych
- Przewodnik szkoleniowy na temat genetycznych zasobów leśnych dla globalnych leśników - Bioversity International
- ^ "THE CONCEPT OF "GENETIC RESOURCES" IN THE CONVENTION ON BIOLOGICAL DIVERSITYAND HOW IT RELATES TO A FUNCTIONAL INTERNATIONAL REGIME ON ACCESS AND BENEFIT-SHARING" (PDF).
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ^ Czeslaw Koziol, Jan Matras (2011). RAPORT KRAJOWY O LEŚNYCH ZASOBACH GENOWYCH, POLSKA.
- ^ Dawson, Ian K.; Lengkeek, Ard; Weber, John C.; Jamnadass, Ramni (2009-04). "Managing genetic variation in tropical trees: linking knowledge with action in agroforestry ecosystems for improved conservation and enhanced livelihoods". Biodiversity and Conservation. 18 (4): 969–986. doi:10.1007/s10531-008-9516-z. ISSN 0960-3115.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ^ "Training manual on spatial analysis of plant diversity and distribution". www.bioversityinternational.org. Retrieved 2020-07-20.
- ^ "UN urges action to protect forests' genetic diversity". BBC News Science and Environment. BBC. 5 June 2014. Retrieved 23 July 2014.
- ^ "iTHE STATE OF THE WORLD'sFOREST GENETIC RESOURCES" (PDF).
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ^ "Action needed to safeguard genetic diversity of the world's forests". FAO. 3 June 2014. Retrieved 23 July 2014.
- ^ GLOBAL PLAN OF ACTION FOR THE CONSERVATION, SUSTAINABLE USE AND DEVELOPMENT OF FOREST GENETIC RESOURCES (PDF).
- ^ a b "Approaches to the conservation of forest genetic resources in Europe in the context of climate change". www.euforgen.org. Retrieved 2020-07-20.
- ^ Savolainen, O.; Kujala, S. T.; Sokol, C.; Pyhajarvi, T.; Avia, K.; Knurr, T.; Karkkainen, K.; Hicks, S. (2011-09-01). "Adaptive Potential of Northernmost Tree Populations to Climate Change, with Emphasis on Scots Pine (Pinus sylvestris L.)". Journal of Heredity. 102 (5): 526–536. doi:10.1093/jhered/esr056. ISSN 0022-1503.